اعداد نرمال غربالگری اول | رنج نرمال در آزمایش غربالگری

 اعداد نرمال غربالگری اول، و یا رنج نرمال در آزمایش غربالگری اول که نشان دهنده سلامت جنین هست چقدر است؟ و با چه آزمایشی می توان به این اعداد رسید؟ مسلمان دقدقه بسیار از مادران باردار و همسران شان اطمینان از سلامت جنین و نوزاد که در آینده متولد می شود است.. برای این موضوع آزمایش غربالگری می تواند ابزار بسیار مناسبی برای تشخیص سلامت جنین باشد برای بهتر دانستند در این مورد بد نیست با موارد زیر آشنا شوید.

غربالگری ژنتیکی

اکثر ناهنجاری های ژنتیکی قبل از تولد قابل  تشخیص است. اگر پدر یا مادر سابقه خانوادگی اختلالات ژنتیکی داشته باشند ممکن است پزشک آزمایش ژنتیک را درخواست کند

انواعی از اختلالات ژنتیکی که  قبل از تولد قابل  تشخیص است عبارتند از:

Cystic fibrosis

Duchenne muscular dystrophy

Hemophilia A

Polycystic kidney disease

Sickle cell disease

Tay-Sachs disease

 

بیماری تای ساکس

بیماری تای ساکس یک اختلال نادر و تخریب کننده عصبی است که در آن کمبود یک آنزیم (هگزوزامینیداز A) منجر به تجمع بیش از حد برخی چربی ها (لیپیدها) معروف به گانگلیوزیدها در مغز و سلول های عصبی می شود. این تجمع غیر طبیعی گانگلیوزیدها منجر به اختلال در عملکرد سیستم عصبی مرکزی می شود. بیماری تای ساکس یک بیماری ذخیره لیزوزومی در نظر گرفته می شود. لیزوزوم ها واحدهای گوارشی اصلی در سلول ها هستند. آنزیم‌های درون لیزوزوم‌ها، مواد مغذی، از جمله کربوهیدرات‌های پیچیده و چربی‌ها (مانند گلیکوسفنگولیپیدها) را تجزیه یا «هضم» می‌کنند. هنگامی که یکی از این آنزیم های لیزوزومی (مانند هگزوزامینیداز A) از بین رفته یا بی اثر باشد، گلیکوسفنگولیپیدها در لیزوزوم شروع به تجمع می کنند. اگر تجمع بیش از حد این مواد در لیزوزوم وجود داشته باشد، سلول‌های سیستم عصبی تحلیل می‌روند و می‌میرند و یک پاسخ التهابی ایجاد می‌کند که آسیب به بافت اطراف را تشدید می‌کند.

 شایع ترین شکل بیماری تای ساکس، شکل شیرخوارگی است که می تواند در حدود 6 ماهگی به صورت کاهش بینایی و پاسخ مبهوت کننده مبالغه آمیز ظاهر شود و در نهایت به از دست دادن تدریجی مهارت ها و تشنج در سن 2 سالگی و مرگ زودرس در سن 5 سالگی پیشرفت کند. همچنین یک نوع نوجوانی از این بیماری وجود دارد که از حدود 5 سالگی شروع می شود در سنین و اشکال بزرگسالی بیماری تای ساکس که به عنوان بیماری تای ساکس دیر شروع (LOTS) نیز شناخته می شود، در اواخر نوجوانی و بعد از آن شروع می شود. هر سه شکل بیماری تای ساکس به روش اتوزومال مغلوب به ارث می رسند و سن شروع آن تابعی از میزان، در صورت وجود، فعالیت باقیمانده آنزیم است.

علائم و نشانه ها

بیماری تای ساکس نوزادی

شکل نوزادی بیماری تای ساکس با فقدان کامل فعالیت آنزیم هگزوزامینیداز A مشخص می شود. این اختلال اغلب به سرعت پیشرفت می کند و منجر به زوال قابل توجه شناختی و فیزیکی می شود.

 

نوزادان ممکن است در بدو تولد کاملاً بی تأثیر به نظر برسند. علائم اولیه، که معمولاً بین 3 تا 6 ماهگی ایجاد می‌شوند، می‌توانند شامل ضعف خفیف عضلانی، انقباض یا تکان دادن ماهیچه‌ها (تکان‌های میوکلونیک) و یک واکنش مبالغه‌آمیز ، مانند صدای ناگهانی یا غیرمنتظره باشند. پاسخ مبهوت ممکن است تا حدی به دلیل افزایش حساسیت به صدا باشد (حساسیت آکوستیک)

بین شش تا 10 ماهگی، نوزادان مبتلا ممکن است مهارت های حرکتی جدیدی به دست نیاورند. آنها ممکن است دیگر تماس چشمی نداشته باشند و حرکات چشم غیرمعمولی وجود داشته باشد. آنها ممکن است بی حال و تحریک پذیر باشند. با افزایش سن نوزادان مبتلا، ممکن است رشد آهسته، ضعف عضلانی پیشرونده و کاهش تون عضلانی (هیپوتونی) را تجربه کنند. همچنین نوزادان مبتلا ممکن است از دست دادن تدریجی بینایی، اسپاسم عضلانی غیرارادی (میوکلونوس)، حرکات آهسته و سفت (اسپاستیسیته) و از دست دادن مهارت‌های قبلی (مانند رگرسیون روانی حرکتی) مانند خزیدن یا نشستن را نشان دهند.

 یکی از علائم بارز بیماری تای ساکس ایجاد یک لکه قرمز ماکولا است. این یافته چشم‌شناسی از تجمع غیرطبیعی مواد هضم نشده رنگ پریده در ماکولا ناشی می‌شود که با پس‌زمینه شفاف نازک فووئال در تضاد است و عروق غنی مشیمیه طبیعی را نشان می‌دهد. این یافته مشخصه تقریباً 90 درصد از افراد مبتلا به بیماری تای ساکس نوزادی رخ می دهد.

  با افزایش سن نوزادان مبتلا، ممکن است عوارض جدی تری از جمله تشنج، مشکل در بلع، از دست دادن بینایی، فلج و کاهش شنوایی پیشرونده ایجاد شود. نقایص شناختی اضافی ممکن است شامل سردرگمی، سرگردانی و/یا زوال توانایی های فکری باشد. در نهایت، نوزادان ممکن است نسبت به محیط خود و محیط اطراف واکنشی نشان ندهند در سن سه تا پنج سالگی، عوارض تهدید کننده زندگی مانند پنومونی آسپیراسیون که منجر به نارسایی تنفسی می شود، شروع می شود.

  بیماری نوجوانان (تحت حاد) تای ساکس

 شروع بیماری تای ساکس نوجوانان می تواند بین 2 تا 10 سالگی باشد. یکی از اولین نشانه ها اغلب دست و پا چلفتی و ناهماهنگی است. این به این دلیل رخ می دهد که کودکان مبتلا در کنترل حرکات بدن خود مشکل دارند (آتاکسی). کودکان تمایل به کاهش تدریجی گفتار، مهارت های زندگی و توانایی های فکری دارند. افراد مبتلا ممکن است دچار لکه قرمز گیلاسی در چشم شوند یا نشوند. انحطاط اعصاب بینایی (آتروفی بینایی) ممکن است رخ دهد. برخی از کودکان ممکن است به رتینیت پیگمانتوزا مبتلا شوند، از دست دادن پیشرونده و تخریب سلول‌های شبکیه که ابتدا اشکال و رنگ‌ها کدگذاری می‌شوند. کودکان آسیب دیده کمتر نسبت به محیط و محیط اطراف خود واکنش نشان می دهند. عوارض تهدید کننده زندگی معمولاً در حدود 15 سالگی رخ می دهد.

  تای ساکس دیر شروع

تظاهرات و علائم مرتبط با بیماری تای ساکس با شروع دیررس بسیار متفاوت است. شروع بیماری ممکن است از اواخر نوجوانی تا هر زمانی در بزرگسالی متفاوت باشد. این تنوع ممکن است حتی در اعضای آسیب دیده یک خانواده رخ دهد. به عنوان مثال، در یک خانواده خاص ممکن است یک فرد در دهه 20 سالگی علائم داشته باشد، در حالی که فرد دیگری با علائم جزئی نسبتاً خفیف‌تر به 60 یا 70 سالگی برسد. پیشرفت این اختلال بسیار کندتر از اشکال نوزادی یا نوجوانی بیماری است.

  علائم اولیه مرتبط با بیماری تای ساکس با شروع دیررس ممکن است شامل ضعف و تحلیل عضلانی پیشرونده (آتروفی نوروژنیک)، ناهماهنگی و دست و پا چلفتی ناشی از اختلال عملکرد مخچه (آتاکسی) یا تظاهرات حاد روانپزشکی باشد. با افزایش سن افراد مبتلا، انقباض عضلانی (فاسیکولاسیون)، گرفتگی، ضعف و تحلیل عضلانی پیشرفت می کند که ترجیحاً بر عضلات چهارسر ران و خم کننده ران و بعداً بر عضلات سه سر ران تأثیر می گذارد. بیماران باید زانوهای خود را در حالت هایپراکستنشن قفل کنند می توانند بایستند و وزن خود را تحمل کنند. عدم انجام این کار منجر به زمین خوردن و در نهایت نیاز به وسیله ای برای کمک به راه رفتن می شود. بیماران ممکن است لرزش و تکلم پیشرونده (دیسرتری) را نشان دهند. مشکلات بلع (دیسفاژی) ممکن است در اواخر بیماری ظاهر شود. برخی از افراد مبتلا تظاهرات روانپزشکی حاد (شیدایی، افسردگی حاد یا روان پریشی) را تجربه می کنند که ممکن است به مراقبت های روانپزشکی اضطراری نیاز داشته باشد. با گذشت زمان، مشکلات شناختی از جمله اختلال در عملکرد اجرایی و برخی مشکلات حافظه ممکن است ظاهر شوند.

  علل

بیماری تای ساکس در اثر تغییر (جهش) در ژن زیرواحد آلفا هگزوزامینیداز (HEXA) ایجاد می شود. ژن‌ها دستورالعمل‌هایی را برای ساختار اساسی پروتئین‌ها ارائه می‌دهند که همگی در بسیاری از عملکردها و ساختار بدن نقش مهمی دارند. هنگامی که یک جهش در یک ژن رخ می دهد، محصول پروتئین ممکن است معیوب، ناکارآمد یا وجود نداشته باشد. بسته به عملکرد پروتئین، این می تواند بر بسیاری از اندام های بدن از جمله مغز تأثیر بگذارد.

ژن HEXA پروتئین HEXA را کدبندی می کند که زیر مجموعه آنزیم هگزوزامینیداز A است. بیش از 80 جهش مختلف از ژن HEXA در بیماران مبتلا به این بیماری شناسایی شده است.

 در بیماری تای ساکس نوزادی، فقدان کامل هگزوزآمینیداز A وجود دارد. در بیماری تای ساکس نوجوانان و دیررس، فعالیت آنزیم هگزوزآمینیداز A کم، اما هنوز مقداری باقیمانده وجود دارد که توضیح می دهد که چرا این اختلالات ممکن است شدت کمتری داشته باشند و در یک دوره پیشرفت کنند. سرعت کمتری نسبت به بیماری تای ساکس نوزادی دارد.

  بیماری تای ساکس یک بیماری اتوزومال مغلوب است. اختلالات ژنتیکی مغلوب زمانی اتفاق می‌افتد که فردی دو نسخه از یک ژن غیرطبیعی را به ارث می‌برد، یکی از هر یک از والدین. اگر فردی یک نسخه طبیعی از ژن را از یکی از والدین و یک نسخه غیرطبیعی (جهش یافته) ژن را از والدین دیگر به ارث ببرد، آن شخص ناقل است اما به بیماری مبتلا نمی شود. خطر این که دو والدین ناقل هر دو ژن تغییر یافته را منتقل کنند و فرزندی مبتلا داشته باشند با هر بارداری 25 درصد است. خطر داشتن فرزند ناقل در هر بارداری 50 درصد است. شانس دریافت ژن های طبیعی از هر والدین برای کودک 25 درصد است. این خطر برای مردان و زنان یکسان است.

  تشخیص

 تشخیص بیماری تای ساکس ممکن است با یک ارزیابی بالینی کامل و آزمایش‌های تخصصی مانند آزمایش‌های خونی که سطح فعالیت آنزیمی هگزوزآمینیداز A را اندازه‌گیری می‌کند تأیید می شود. آزمایش‌های ژنتیکی مولکولی برای جهش در ژن HEXA می‌تواند تشخیص بیماری تای ساکس را تأیید کند. . با ظهور پانل های ژنی گسترده تر و توالی یابی اگزوم و کل ژنوم، بیماران بیشتری در ابتدا با آزمایش مولکولی و سپس تایید آنزیمی تشخیص داده می شوند.

 ممکن است بر اساس آزمایشات تخصصی مانند آمنیوسنتز و نمونه برداری از پرزهای کوریونی (CVS) قبل از تولد (قبل از تولد) به تشخیص بیماری تای ساکس مشکوک شود. در طول آمنیوسنتز، نمونه‌ای از مایعی که جنین در حال رشد را احاطه کرده است، برداشته می‌شود، در حالی که CVS شامل برداشتن نمونه‌های بافت از بخشی از جفت است. این نمونه ها برای تعیین فعالیت هگزوزامینیداز A مورد مطالعه قرار می گیرند.

 تشخیص پیش از تولد نیز از طریق آزمایش ژنتیکی مولکولی نمونه‌های بافتی که از طریق CVS یا آمنیوسنتز به دست می‌آیند، امکان‌پذیر است، به‌ویژه اگر جهش(های) عامل بیماری در ژن HEXA در خانواده شناخته شده باشد.

 آزمایش ناقل بیماری Tay-Sachs را می توان از یک نمونه خون انجام داد و تعیین می کند که آیا یک فرد حامل یک نسخه بیماری زا از ژن HEXA است یا خیر. بستگان افراد مبتلا به بیماری تای ساکس می توانند برای تعیین ناقل بودن آنها آزمایش شوند. زوج هایی که قصد دارند بچه دار شوند و اجداد یهودی دارند (نه فقط اشکنازی) توصیه می شود قبل از اقدام به بارداری تحت غربالگری ناقل قرار گیرند.

  برای زوج هایی که متوجه می شوند حامل هستند، گزینه های مختلفی برای تشکیل خانواده وجود دارد. این گزینه ها شامل فناوری های کمک باروری (ART) مانند لقاح آزمایشگاهی (IVF) و فرزندخواندگی است. به زوج ها توصیه می شود برای بحث در مورد این گزینه ها با یک مشاور ژنتیک مشورت کنند.

 مشاوره ژنتیک است برای کمک به خانواده ها در تصمیم گیری های آزمایش، تفسیر نتایج آزمایش و درک پوشش بیمه درمانی موجود است. خانواده ها به شدت تشویق می شوند که به دنبال یک مشاور ژنتیک باشند، به ویژه قبل از غربالگری ناقل، تا در هنگام تصمیم گیری در مورد مراقبت های بهداشتی ژنتیک بیشتر از آنها مطلع شوند.

 درمان های استاندارد

 هیچ درمان تایید شده ای برای بیماری تای ساکس وجود ندارد. درمان به سمت مدیریت علائم فردی هدایت می شود. متخصصان اطفال، متخصصان مغز و اعصاب، آسیب شناسان گفتار، متخصصانی که مشکلات شنوایی را ارزیابی و درمان می کنند (شنوایی شناسان)، متخصصان چشم و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی ممکن است نیاز به همکاری داشته باشند تا برنامه ای برای درمان کودک آسیب دیده ایجاد کنند.

 به دلیل احتمال مشکلات تغذیه، شیرخواران باید از نظر وضعیت تغذیه و هیدراتاسیون مناسب تحت نظر باشند. غذایی حمایت و مکمل ممکن است لازم باشد. گاهی اوقات، قرار دادن یک لوله تغذیه برای کمک به جلوگیری از ورود تصادفی غذا، مایع یا سایر مواد خارجی به ریه ها (آسپیراسیون) ضروری است.

 داروهای ضد تشنج ممکن است برای درمان تشنج در برخی از افراد مبتلا به بیماری تای ساکس استفاده شود، اما ممکن است در همه افراد موثر نباشد. انواع و دفعات تشنج می تواند در طول زمان در برخی افراد تغییر کند که نیاز به تغییر در نوع دارو یا دوز دارد.

 مشاوره ژنتیک برای افراد مبتلا و خانواده های آنها توصیه می شود. حمایت روانی اجتماعی برای کل خانواده توصیه می شود.

 

مطالب مرتبط :

آزمایش غربالگری سه ماهه دوم | نتیجه آزمایش غربالگری

آزمایش غربالگری بارداری  | تفسیر آزمایش غربالگری دوم

آزمایش غربالگری دوم | بهترین آزمایشگاه غربالگری

آزمایشگاه غربالگری در تهران | هزینه آزمایش غربالگری