هموگلوبین A1c
کسانی که دچار بیماری دیابت هستند برای اندازه‌گیری مقدار قند خون به آزمایش ادرار یا خراش روزانه انگشت وابسته می باشند. آزمایش A1C هموگلوبین بسیار دقیق است و در هر لحظه قابل انجام است.
آزمایش A1C هموگلوبین چسیت؟
آزمایشات A1C مقدار هموگلوبین خون که گلوکز به آن متصل است (قند خون) را مورد بررسی و سنجش قرار می‌دهند. این آزمایش ها مقدار متوسط قند خون را در سه ماه گذشته نشان می دهند.
در حقیقت افراد مبتلا به بیماری دیابت به جهت اندازه‌گیری مقدار کلی کنترل قند خون محدودیت زیادی دارند. این امر نشان دهنده این است که قند خون با توجه به زمان روز، مقدار فعالیت و حتی تغییرات هورمونی می‌تواند خیلی متفاوت باشد. بعضی از افراد ممکن است در ساعت 3 صبح قند خون آن ها بالا باشد و از آن بی اطلاع باشند.
قند خون ناشتای در حالت طبیعی نمی‌تواند احتمال بیماری دیابت نوع 2 را رد کند. به همین خاطر است که الان آزمایش A1C به جهت تشخیص و غربالگری پیش‌دیابت و دیابت کاربرد دارد. از آنجایی که آزمایش A1C به ناشتا بودن افراد نیازی ندارد، می تواند در هر ساعت از شبانه روز به عنوان قسمتی از غربالگری کلی خون انجام شود.
هدف از اندازه گیری مقدار Hb A1c
هموگلوبینA ، بخشی از گلبولهای قرمز خون است که وظیفه آن انتقال دادن اکسیژن به سلول ها و بافتهای بدن است. در کسانی که قند خون آنها زیاد شده باشد ، مقداری از قند خون (با توجه به شدّت افزایش قند خون) به این هموگلوبین متصل می شوند. به این نوع از هموگلوبین که با قند خون ترکیب شده ، به اصطلاح هموگلوبین A1c می گویند.
نحوه انجام دادن آزمایش HbA1C
زمانی که قند وارد جریان خون شما شد، به هموگلوبین می چسبد. همه افراد به طور طبیعی مقداری قند متصل به هموگلوبین دارند، اما کسانی که سطح قند خون آن ها بالاتر است، قند بیشتری نیز به هموگلوبین آن ها متصل است.
در آزمایشگاه یک کارشناس از رگ بازوی افراد نمونه خون می گیرد. بعد از وارد کردن سوزن، مقدار کمی از خون در یک لوله آزمایش جمع آوری می شود.
در آزمایش A1C درصد گلبول های قرمز خون را که با هموگلوبین پوشیده شده با قند دارند به کمک دستگاه هایی اندازه گیری می شوند.
تفسیر کردن آزمایش Hb A1C
محدوده نرمالی که در ادامه بیان می کنیم برای راهنمایی شما می باشد و چیزی که برای شما طبیعی خواهد بود به وضعیت سلامت، سن و عوامل دیگر وابسته است و پزشک می تواند تشخیص دهد که چه مقداری برای شرایط شما حالت طبیعی است.
عدد نرمالی که معمولا استفاده می شود مانند :
نرمال: A1C زیر 5.7٪
پیش دیابت: A1C بین 5.7٪ تا 6.4٪
بیماری دیابت: 6.5٪ یا بالاتر
دلایل اثر گذار در نتایج آزمایش HbA1C
دلایل زیادی می‌توانند موجب به وجود آمدن نتایج کاذب A1C در آزمایش خون شما شوند، مانند :
نارسایی های کلیه، بیماری های کبدی و یا کم خونی شدید
بعضی از داروها مثل داروهای HIV
مصرف کردن مواد مخدر
از دست دادن خون و یا اهدای خون
اگر هر کدام از این دلایل ذکر شده در مورد شما وجود دارد، موضوع را حتما با پزشک در میان بگذارید.
رژیم غذایی مناسب به جهت کاهش HbA1C در آزمایش خون
هدف مهم از آزمایش A1c برای این است که جواب آزمایش کمتر از 7٪ باشد. با رسیدن جواب آزمایش به رنج نرمال HbA1C در آزمایش خون HbA1C و گام برداشتن تاثیر گذار برای کاهش A1c، احتمال خطر عوارضی مثل آسیب های عصبی، مشکلات چشمی و بیماری قلبی را خیلی زیاد کاهش می دهد. اما سوال این است که چگونه به این هدف دست پیدا کنیم؟ در این بخش از مقاله سایت آزمایشگاه رسالت تهران چند نکته بسیار مهم علاوه بر مصرف داروهای تجویز شده پزشک برای کاهش قند خون توصیه می‌شود:
لوازم جدیدی برای آشپزخانه خود خریداری کنید. ترازوی دیجیتال برای آشپزخانه و فنجان های رژیمی در مشخص شدن سهم هر ماده غذایی به شما کمک می کند چون به این دلیل که اگر بیشتر از نیاز بدن خود غذا میل کنید، قند خونتان افرایش می یابد. کنترل کردن وعده های غذایی یک راه بسیارخوب برای کاهش سطح A1c حساب می شود.
غذاهایی که دارای کربوهیدرات هستند را هوشمندانه و با حساسیت بیشتری میل کنید به این دلیل که کربوهیدرات ها اثر مستقیم بر مقدار قند خون دارند. اگر کربوهیدرات های نشاسته ای را خیلی زیاد و همیشگی مصرف کنید، عدد A1c شما افزایش خواهد یافت. به همین دلیل، در انتخاب کردن نوع کربوهیدرات ها و مقدار مصرف آن ها با پزشک خود حتما مشورت کنید.
کارشناسان تغذیه به کسانی که به بیماری دیابت مبتلا هستند توصیه می کنند که نصفی از بشقاب خود را با سبزیجات دارای نشاسته کم مثل هویج، کدو سبز یا گوجه فرنگی پر کنند. یک چهارم بشقاب خود را هم به پروتئین کم چرب مثل مرغ یا توفو اختصاص دهند و یک چهارم باقی مانده دیگر را به غلات کامل مثل برنج قهوه‌ای یا کینوآ اختصاص دهند.
چه دلایلی ریسک ابتلا به بیماری دیابت را زیاد می کند؟
دلایل زیادی وجود دارند که می‌توانند ریسک ابتلا به بیماری دیابت را برای افراد افزایش دهند مانند:
دلایل ژنتیکی و پیشینه خانوادگی شخص
عفونت های ویروسی و یا باکتریایی
بیماری های خود ایمنی بدن
سندروم تخمدان پلی‌کیستیک برای خانم ها. هنگامی که بدن در مقابل انسولین مقاومت نشان داد، زمینه برای مبتلا شدن به دیابت نوع دو فراهم می شود.
سندروم کوشینگ. در این نوع از بیماری، هورمون کورتیزل به مقدرا خیلی زیاد در بدن ترشح می شود و سطح قند خون در بدن زیاد می شود.
بیماران مبتلا به گلوکاگونما. در این بیماری بین اندازه انسولین و گلیکوژن تعادلی وجود ندارد. این کار ریسک ابتلا به دیابت را زیاد می کند.
بالا بودن HbA1C خطر مبتلا شدن به چه بیماری هایی را افزایش می دهد؟
اگر در نتیجه آزمایش HbA1C، نشان دهد که تعداد گلبول های قرمز آغشته به قند در خون از حد نرمال و طبیعی آن بالاتر باشد و این شرایط برای مدتی ادامه داشته باشد زمینه برای به وجود آمدن بیماری های خطرناک فراهم می شود. از این بیماری ها می‌توان به مواردی که در ادامه مقاله بیان می کنیم اشاره کرد:
۱)کتواسیدوز دیابتی DKA)) : در این حالت از بیماری بدن شروع به تجزیه چربی می کند و بیمار را در کمای دیابتی می تواند فرو ببرد. این حالت در بیمارانی که دیابت آن ها در شرایط وخیم است مشاهده می شود.
۲) حالت قند خون هیپراسمولار HHS)): در این اختلال بدن سعی می کند از طریق دفع کردن زیاد آب بدن، قند اضافه را دفع کند به همین خاطر شخص با خشکی و کمبود آب مواجه می شود. این اختلال می تواند آسیب به بعضی از اندام ها مثل کلیه، رگ ها و چشم را همراه داشته باشد. بیمارانی با این شرایط رو به رو می شوند که شرایط آن ها وخیم نیست اما برای زمان طولانی مثلأ چندین سال به بیماری دیابت مبتلا هستند.
خطرات انجام آزمایش HbA1C چیست؟
انجام دادن آزمایش HbA1C که در حقیقت یک نوع آزمایش خون است خطر خیلی کمی به همراه دارد. ممکن است در نقطه ورود سرسوزن در پوست به جهت خون گیری، درد کم یا کبودی مختصری داشه باشید، اما این علائم گذرا هستند و خیلی سریع از بین می روند. همچنین ممکن است مثل دیگر آزمایش های خون، فشار خون شما به صورت موقتی کم شود که ممکن است موجب سرگیجه موقتی شوید. اگر چنین حالتی برای شما پیش آمد بر روی صندلی بنشینید و یک لیوان آب میوه شیرین میل کنید.
تست های مکمل آزمایش HbA1C
اگر نتیجه آزمایش HbA1C بالاتر از حد طبیعی باشد، ممکن است آزمایش A1C تکرار شود و یا آزمایش دیگری یعنی تحمل گلوکز خوراکی (OGTT) یا آزمایش FBS برای تایید شذن تشخیص اولیه برای فرد تجویز شوند. شما همشهریان عزیز تهرانی برای انجام آزمایش هموگلوبین A1c به آزمایشگاه مجهز بیمارستان رسالت تهران مراجعه نمایید.
مقالات بیشتر:
