آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی (Intrauterine insemination) نوعی لقاح مصنوعی به حساب می آید. اسپرم‌هایی که طی فرآیندی شسته و غلیظ شده‌اند در طول تخمک‌گذاری مستقیماً در داخل رحم قرار می‌گیرند. این روش به اسپرم سالم کمک می کند تا زمانی که تخمک توسط تخمدان آزاد می شود به تخمک نزدیکتر شود. روش لقاح مصنوعی IUI از جمله راهکار درمان ناباروری رایج برای زوج ها یا افرادی است که مایل به باردار شدن هستند.
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چیست؟
در فرآیند بارداری طبیعی، اسپرم هایی که وارد واژن شده اند از طریق دهانه رحم، به رحم و لوله های فالوپ حرکت می کنند که در این فرآیند بطور تقریبی 5 درصد از اسپرم ها می توانند از واژن به رحم بروند. هنگامی که تخمدان یک تخمک آزاد می کند، تخمک آزاد شده به لوله فالوپ می رود بدین ترتیب لوله فالوپ محلی است که اسپرم و تخمک به هم می رسند و لقاح اتفاق می افتد. در روش لقاح مصنوعی آی یو آی (IUI) ، اسپرم ها جمع آوری، شسته و غلیظ می شوند تا فقط اسپرم هایی که کیفیت بالا دارند باقی بماند. این اسپرم ها مستقیماً با یک لوله نازک (کاتتر) در رحم قرار گرفته و به لوله های فالوپ نزدیک می شوند. در واقع روش تلقیح داخل رحمی یا IUI ، رسیدن اسپرم به تخمک را آسان تر می کند بدلیل اینکه زمان و مسافتی را که اسپرم باید طی کند کاهش می دهد و همین موضوع سبب این می شود تا شانس بارداری افزایش یابد.
پزشکان اغلب روش آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را قبل از سایر درمان های تهاجمی تر و گران قیمت باروری امتحان می کنند. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را می توان با اسپرم همسر یا با اسپرم اهدا کننده انجام داد. پزشک ممکن است برای اطمینان از آزاد شدن تخمک در طی تخمک گذاری، داروهای باروری را تجویز کند.
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی ممکن است در صورت وجود این شرایط استفاده شود:
- مشکلات مخاط دهانه رحم یا سایر مشکلات دهانه رحم. دهانه رحم واژن و رحم را از یکدیگر جدا می کند. مخاط تولید شده توسط دهانه رحم به اسپرم کمک می کند تا از واژن، از طریق رحم و لوله های فالوپ حرکت کند. مخاط غلیظ می تواند شنا را برای اسپرم سخت کند. با آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی ، اسپرم دهانه رحم را دور می زند و مستقیماً به رحم می رود.
- تعداد کم اسپرم یا سایر اختلالات اسپرم. تجزیه و تحلیل مایع منی بخشی از درمان ناباروری است. ممکن است نشان دهد که اسپرم همسر کوچک، ضعیف، کند یا به شکل عجیبی است، یا اینکه همسرتان اسپرم زیادی ندارد. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می تواند به این مشکلات کمک کند زیرا فقط اسپرم با کیفیت بالا انتخاب شده و در درمان استفاده می شود.
- از اسپرم اهداکننده استفاده شود. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می تواند زمانی استفاده شود که افراد از اسپرم شخصی استفاده می کنند که همسرشان نیست. به این تلقیح اهدایی (DI) می گویند. DI زمانی انجام می شود که همسر اسپرم نداشته باشد یا کیفیت اسپرم آنقدر پایین باشد که نتوان از اسپرم استفاده کرد.
- انزال یا اختلال نعوظ. زمانی که همسر نتواند نعوظ داشته باشد یا قادر به انزال نباشد، می توان از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی استفاده کرد.
- آلرژی به منی. در موارد نادر، افراد به مایع منی همسر خود حساسیت دارند. می تواند باعث سوزش، تورم و قرمزی در واژن آنها شود. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می تواند موثر باشد زیرا پروتئین های ایجاد کننده آلرژی در طی شستشوی اسپرم حذف می شوند.
- ناباروری بدون دلیل. این زمانی است که پزشکان نمی توانند علت ناباروری را پیدا کنند.
پروسه آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی از ابتدا تا انتها چقدر طول می کشد؟
جدول زمانی برای روش آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی تقریباً چهار هفته (حدود 28 روز) از ابتدا تا پایان است. طول آن تقریباً به اندازه یک سیکل منظم قاعدگی است.
- قبل از شروع فرآیند آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی ، زوج ها یک معاینه کامل خواهند داشت که می تواند شامل آزمایش خون، تجزیه و تحلیل مایع منی، سونوگرافی و سایر تشخیص ها باشد.
- به برخی افراد داروی خوراکی باروری به مدت پنج روز یا داروهای تزریقی تا دو هفته داده می شود. این امر شانس تخمک گذاری و آزادسازی چندین تخمک را افزایش می دهد. همه افراد به این داروها نیاز ندارند.
- تلقیح یک فرآیند سریع است. چند دقیقه طول می کشد تا اسپرم وارد شود. ممکن است پزشک بخواهد که حدود 15 دقیقه دراز کشیده تا انتقال اسپرم انجام شود.
- می توان دو هفته پس از لقاح آزمایش بارداری انجام داد.
آیا آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی تاثیرگذار است؟
موفقیت بسته به علت اصلی ناباروری متفاوت است. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی در افرادی که ناباروری غیرقابل توضیح دارند و افرادی که مشکلات مخاط دهانه رحم یا مشکلات انزال دارند، بهترین تاثیرگذاری را دارد. شرایط خاصی مانند اختلالات لوله فالوپ، اندومتریوز یا اختلال شدید اسپرم وجود دارد که آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی به خوبی موثر نیست. درمان هایی مانند IVF (لقاح آزمایشگاهی) ممکن است برای این مسائل بهتر عمل کند.
تفاوت بین IVF یا لقاح آزمایشگاهی و آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چیست؟
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی با لقاح آزمایشگاهی (IVF) متفاوت است، زیرا لقاح در داخل لوله فالوپ به صورت روش آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی رخ می دهد. یک نمونه اسپرم جمع آوری و شسته می شود تا فقط اسپرم با کیفیت بالا باقی بماند. این نمونه در زمان تخمک گذاری با کاتتر وارد رحم می شود. این روش به اسپرم کمک می کند تا راحت تر به تخمک برسد به امید اینکه لقاح انجام شود. با IVF، اسپرم و تخمک در خارج از بدن (در آزمایشگاه) بارور می شوند و سپس به عنوان جنین در رحم قرار می گیرند. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی نسبت به IVF ارزانتر و کمتر تهاجمی است. آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی درصد موفقیت کمتری در هر سیکل دارد.
مراحل درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چیست؟
برنامه درمانی پزشکان ممکن است روند کمی متفاوت داشته باشد. درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی معمولاً شامل موارد زیر است:
تخمک گذاری
- پزشک باید دقیقا بداند چه زمانی تخمک گذاری می شود. زمان تخمک گذاری برای اطمینان از تزریق اسپرم در زمان مناسب بسیار مهم است.
- تعیین زمان تخمک گذاری را می توان با استفاده از کیت پیش بینی تخمک گذاری در خانه انجام داد که هورمون لوتئین کننده (LH) را تشخیص می دهد. پزشک همچنین می تواند LH را در آزمایش خون تشخیص دهد. آنها همچنین ممکن است از سونوگرافی ترانس واژینال برای جستجوی علائم بالغ شدن تخمک استفاده کنند. گاهی اوقات، تزریق گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) یا سایر داروهای باروری داده می شود تا یک یا چند تخمک را تخمک گذاری شود. تخمک گذاری معمولا حدود 10 تا 16 روز پس از اولین روز پریود اتفاق می افتد.
- تلقیح (قرار دادن اسپرم در رحم) معمولاً در عرض 24 تا 36 ساعت پس از تشخیص LH (در خون یا ادرار) یا پس از تزریق hCG رخ می دهد.
آماده سازی نمونه منی
- همسر در روز انجام آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی یک نمونه اسپرم تازه ارائه می دهد. در برخی موارد، شریک زندگی شما می‌تواند نمونه را قبلا ارائه کند و پزشک شما می‌تواند آن را تا زمان استفاده منجمد کند. اگر از اهداکننده اسپرم استفاده می کنید، نمونه ذوب و آماده می شود.
- اسپرم برای تلقیح از طریق فرآیندی به نام "شستشوی اسپرم" آماده می شود که مقدار متمرکزی از اسپرم سالم را بیرون می کشد. اگر از اسپرم اهداکننده استفاده می کنید، بانک اسپرم معمولاً اسپرم هایی را می فرستد که از قبل شسته و آماده شده اند.
لقاح
- روش تلقیح ساده است و فقط چند دقیقه طول می کشد. روی تخت دراز می کشید و پزشک یک اسپکولوم را در واژن قرار می‌دهد ، مشابه آنچه در طول آزمایش پاپ اتفاق می‌افتد. سپس یک کاتتر از طریق دهانه رحم به داخل رحم وارد می شود. در نهایت، پزشک نمونه اسپرم شسته شده را به رحم تزریق می کند.
- ممکن است پزشک بگوید که 10 تا 30 دقیقه پس از تلقیح دراز کشیده شود. بارداری در صورتی اتفاق می افتد که اسپرم تخمک را بارور کند و تخمک بارور شده در دیواره رحم کاشته شود.
- ممکن است بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی پروژسترون داده شود. پروژسترون به حفظ پوشش داخلی رحم کمک می کند و می تواند شانس لانه گزینی را افزایش دهد.
- تقریباً دو هفته پس از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می توان آزمایش بارداری داد.
لطفاً با پزشک خود مشورت کنید تا بهترین درک را از فرآیند آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی و آنچه که باید انتظار داشته باشید به دست آورید.
برای آماده شدن برای درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چه می کنید؟
قبل از شروع درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی ، باید معاینه پزشکی کامل و آزمایش های باروری انجام شود. همسر نیز معاینه و آزمایش خواهد شد. این می تواند شامل موارد زیر باشد:
- معاینه رحم
- سونوگرافی از رحم شما
- تجزیه و تحلیل مایع منی
- غربالگری عفونت های مقاربتی (STIs) و سایر بیماری های عفونی
- آزمایشات خون
پزشک ممکن است مصرف اسید فولیک (شامل بیشتر ویتامین های دوران بارداری) را حداقل سه ماه قبل از بارداری (یا قبل از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی) توصیه کند.
بعد از درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چه انتظاری دارید؟
علائم خفیفی وجود دارد که می توانید بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی تجربه کنید:
- گرفتگی خفیف
- لکه بینی برای یک یا دو روز
بیشتر افراد فوراً به فعالیت های عادی باز خواهند گشت. باید از هر چیزی که بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی باعث احساس ناراحتی می شود اجتناب کرد، اما معمولاً هیچ محدودیتی وجود ندارد. تست بارداری را می توان حدود دو هفته پس از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی انجام داد.
درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چقدر دردناک است؟
بیهوشی برای آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی لازم نیست و این روش نباید دردناک باشد. با این حال، ممکن است در حین و بلافاصله پس از لقاح، گرفتگی و ناراحتی خفیف احساس شود.
چه داروهایی در طول آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی استفاده می شود؟
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی اغلب با داروهای باروری ترکیب می شود که تخمدان ها را تحریک می کنند تا هر چه بیشتر تخمک تولید و آزاد کنند. با این حال، همیشه مورد نیاز نیست. برخی از داروهای رایج عبارتند از:
- کلومیفن سیترات (Clomid® یا Serophene®).
- لتروزول (Femara®).
- HCG (گنادوتروپین کوریونی انسانی).
- FSH (هورمون محرک فولیکول).
- ویتامین های دوران بارداری (برای همه بارداری ها توصیه می شود).
پزشک تعیین می کند که آیا داروهای باروری به عنوان بخشی از درمان آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی استفاده می شود یا خیر.
خطرات آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چیست؟
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی در مقایسه با سایر درمان های باروری تهاجمی تر مانند IVF کم خطر است. برخی از خطرات آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی عبارتند از:
- زایمان چند قلو: در صورت مصرف داروهای باروری ممکن است بیش از یک تخمک آزاد کنید. این امر شانس را برای باردار شدن با دوقلو، سه قلو یا بیشتر افزایش می دهد. بارداری با چند نوزاد، خطر زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد را افزایش می دهد.
- عفونت: نادر است.
- لکه بینی: این روش می تواند باعث خونریزی واژینال کمی شود.
- سندرم تحریک بیش از حد تخمدان (OHSS): یک عارضه جانبی نادر ناشی از مصرف بیش از حد داروهای باروری OHSS باعث می شود که تخمدان ها دردناک و متورم شوند.
شایع ترین عوارض آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چیست؟
برخی از افراد عوارض جانبی خفیفی را از داروهای باروری تجربه می کنند. شایع ترین عوارض بعد از تلقیح، گرفتگی و لکه بینی است.
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می تواند از نظر ذهنی و جسمی دشوار باشد. زوج ها یا افرادی که از مشکلات ناباروری رنج می برند و به دنبال فناوری های کمک باروری هستند، اغلب با افسردگی دست و پنجه نرم می کنند که بهتر است با پزشک صحبت کنند تا برای بهبودی در این روند کمک کنند.
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چقدر در باردار شدن موثر است؟
آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی می تواند بسیار موثر باشد، به خصوص زمانی که از داروهای باروری استفاده می شود. میزان بارداری برای آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی در هنگام استفاده از داروهای باروری می تواند تا بیشتر از 20٪ باشد. اثربخشی آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی بیشتر به علت اصلی ناباروری و سن والدین مادر بستگی دارد. نرخ باروری آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی تقریباً مشابه یک بارداری طبیعی است (حدود 20٪) ، به این معنی که آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی به افراد کمک می کند تا شانس افراد را به یک درصد موفقیت معمولی برساند.
بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چقدر طول می کشد تا متوجه شوید باردار هستید؟
تقریباً دو هفته پس از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی متوجه خواهید شد که آیا باردار هستید یا خیر. مدت زمان زیادی طول می کشد تا گنادوتروپین جفتی انسانی (hCG) در خون یا ادرار شناسایی شود. پزشک به شما اطلاع می دهد که آیا باید برای آزمایش خون برای تشخیص بارداری مراجعه کنید یا می توانید از آزمایش ادرار در خانه استفاده کنید.
چند سیکل آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را قبل از IVF امتحان می کنید؟
اکثر پزشکان قبل از انجام یک درمان باروری دیگر، مانند IVF، سه دوره آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را توصیه می کنند. اگر بیش از 40 سال سن دارید، برخی از پزشکان فقط یک دوره آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را قبل از انجام IVF توصیه می کنند. این به این دلیل است که میزان موفقیت IVF برای آن گروه سنی بالاتر است و درمان به موقع مهم است.
در برخی موارد، رفتن مستقیم به درمان IVF و حذف آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی ممکن است برای شما بهتر باشد. این در صورتی است که به بیماری هایی مانند اندومتریوز، آسیب لوله فالوپ یا سن بالای مادر مبتلا باشید.
اگر بعد از سه دوره آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی باردار نشده اید، پزشک مراحل بعدی را با شما در میان می گذارد.
چه زمانی باید با پزشک خود تماس بگیرم؟
اگر از داروهای باروری برای آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی استفاده می کنید، در صورت بروز هر یک از موارد زیر باید با پزشک خود تماس بگیرید:
- درد شدید لگن یا شکم.
- تهوع و استفراغ.
- تنگی نفس.
- افزایش وزن ناگهانی.
- سرگیجه یا سبکی سر.
آیا کاری وجود دارد که بتوانم برای افزایش شانس بارداری با آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی انجام دهم؟
عوامل متعددی می توانند موفقیت آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را تعیین کنند. این عوامل عبارتند از:
- سن
- اگر از داروهای باروری استفاده می کنید
- شرایط سلامتی
- علت ناباروری شما
پزشک به شما راهنمایی خواهد کرد تا تعیین کند چگونه با استفاده از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی شانس باردار شدن خود را افزایش دهید.
میزان موفقیت آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی چقدر است؟
به غیر از دلیل ناباروری، سن مهمترین عامل در تعیین موفقیت آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی است. اکثر پزشکان قبل از 40 سالگی آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را توصیه می کنند تا شانس باردار شدن را افزایش دهند.
با بالا رفتن سن افراد تخمک کمتری دارند و کیفیت آن کاهش می یابد. میزان بارداری برای آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی بر اساس سن عبارت است از:
- سن 20 تا 30 سال: 17.6٪
- سن 31 تا 35: 13.3٪
- سن 36 تا 38: 13.4٪
- سن 39 تا 40: 10.6٪
- بالای 40: 5.4٪
آیا آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی بهتر از آی وی اف است؟
اکثر مردم آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی را قبل از IVF امتحان می کنند زیرا مقرون به صرفه تر و کمتر تهاجمی است. در برخی موارد، پزشک تصمیم می گیرد که آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی برای شما کارساز نباشد و IVF را توصیه می کند. این می تواند به دلیل سن یا دلیل اصلی ناباروری باشد و شانس بیشتری برای باردار شدن بدهد.
آیا می توانم بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی رابطه جنسی داشته باشم؟
بله، شما می توانید بعد از آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی رابطه جنسی داشته باشید. شما شانس بارداری خود را با داشتن رابطه جنسی در روز آی یو آی (IUI) یا تلقیح داخل رحمی یا روز بعد از آن افزایش می دهید.
